Những hạt nút

Bà cụ ấy đi xin. Nhưng không xin tiền, xin cơm. Chỉ xin mỗi một thứ mà ít ai chịu cho: hạt nút áo. Cái bàn tay gân guốc ngoằn ngoèo của cụ làm nhiều người từ chỗ thương cảm, ngạc nhiên đến phát bực khi thấy cụ không chịu cầm lấy tiền, lấy bánh mà lại chỉ ngón tay lên những hạt nút áo trên người họ.“Xin cái này à?”. Cụ gật.“Cụ có điên không đấy?”. Cụ lắc.

Cứ như thế, mười người hết chín đều hỏi cụ những câu như vậy. Và cụ cũng chín lần gật và chín lần lắc như thế.

Chín người xua đuổi cụ đi, nhưng vẫn còn một người hỏi “hạt nào?” và khi cụ run run nói “hạt nào cũng được” liền đưa áo lên miệng bứt ra một hạt để tặng cụ. Đó là một cậu bé chừng mười tuổi. Mặc dầu biết mình sẽ bị mẹ hoặc chị cho ăn đòn vì cái tội làm mất nút áo, nhưng cậu vẫn thích cho cụ. Người ta thấy trong đôi mắt mờ đục của cụ ánh lên một nét cười long lanh. Còn cậu thì toét miệng ra đến tận mang tai để lộ cả một hàm răng sún.

Lâu dần họ thành bạn.

Và cụ cho cậu nhiều gấp nhiều ngàn lần hạt nút của cậu cho. Bởi vì cụ có cả một kho nút áo. Nút đen, nút trắng, nút xanh, nút đỏ. Nút tròn, nút dẹt, nút hình vuông, nút tam giác. Nút ta, nút Tây, nút Tàu, nút Mỹ. Cả một thế giới nút được cụ giấu dưới chân cầu thang.

Hai mươi bốn người con vừa dâu rể và rất nhiều cháu chất đầy trên những căn lầu kia đều bảo cụ lẫn, dở hơi nếu không muốn nói là dở khùng. Nên cũng đành chiều cụ như chiều trẻ con thôi. Và cũng để thằng bé ngớ ngẩn kia đến chơi chung với cụ.

Mà họ chơi gì với nhau? Người ta thấy cụ đổ từng hộp đựng nút ra cho thằng bé đếm. Cả một ngày chủ nhật nó đếm được hai mươi bảy ngàn tám trăm chín mươi chín hạt. Vậy là còn thiếu một hạt nữa mới đủ hai mươi bảy ngàn chín trăm hạt chẵn, cụ nói. Thằng bé vội cắn ngay một hạt nút áo trên ngực. Một hạt nữa đây, cháu cho bà. Cũng được thôi, cụ nói. Nhưng đừng làm như vậy nữa, bà không thích lắm những hạt nút ấy. Nó dầu sao cũng có lỗi. Ở chung với bọn kia nó sẽ mắc cỡ. Nút mà biết mắc cỡ sao bà? Biết chớ. Bởi vì cháu biết mắc cỡ thì nó cũng vậy.

Cụ nói như có vẻ phân trần, bao nhiêu nút ấy đâu phải chỉ có xin không thôi. Bà phải đi nhặt trong những đống rác ấy chứ. Bà già rồi không thể ngồi bươi rác mãi được. Với lại làm vậy con cháu bà nó không thích. Người ta cười vào mặt nó giàu mà để mẹ đi lượm ve chai. Bà cũng kiếm được khá nhiều nút ở những đám ma. Người ta lấy hết những quần áo cũ ra lắt nút, thế là bà có cả bụm. Những người chết thật buồn, ngay cả một hạt nút cũng không được mang theo. Đó là những hạt nút dù có kỳ cọ tắm rửa thì mặt mày vẫn cứ ủ ê. Chúng nó buồn vì nhớ chủ. Nhìn những hộp giấy đựng nút của mình, cụ thở dài nói bao nhiêu nút đây rồi cũng sẽ nằm trong đống rác. Cháu thích thì bà cho. Thằng bé vội nói như sợ cụ đổi ý:

- Thích, cháu rất thích bà ạ!

Nó thích là phải bởi vì mỗi hạt nút của bà cụ đều có một câu chuyện, thường là rất buồn. Chẳng hạn hai mươi sáu hạt nút màu hồng và tím này là của những con búp bê. Sau một hồi thương yêu chiều chuộng, lúc nào cũng ôm ẵm bên mình, những cô bé một hôm bỗng giận dỗi xé áo, bứt tóc ném vào góc nhà. Cháu đã thấy lần nào chưa? Cụ hỏi, chưa à. Vậy thì tốt. Bà thấy rồi. Nhiều lần lắm. Là cháu gái bà chứ ai. Bà phải đi chôn những con búp bê tội nghiệp đó và bà cũng cắt nút để lại như chôn người chết vậy.

Bà cụ lại lựa ra vài hạt nút xà cừ rất đẹp. Cụ nói còn đây là những hạt nút biết xấu hổ. Trời ơi, thằng bé kêu lên, nút còn biết xấu hổ nữa sao bà? Ừ, biết mắc cỡ thì cũng biết xấu hổ chứ. Đó là những hạt nút trên những chiếc áo của con dâu và con gái bà. Chúng đánh nhau với chồng. Vì rượu chè, vì cờ bạc và nhất là vì ghen tuông. Trong những lần cuồng điên như thế, nếu không phải bị tát sưng mặt thì cũng bị chồng xé nát áo...

Cứ thế, hết ngày này sang ngày nọ cụ kể cho thằng bé nghe bao nhiêu chuyện về những hạt nút. Chúng cũng biết vui biết buồn, cũng khổ đau và hạnh phúc. Trong đêm tối chúng rúc rích như chuột, chúng chuyện trò, kình cãi, hát ca và nhảy múa.

Một hôm thằng bé báo cho cụ một tin khủng khiếp. Đó là lớp của nó sẽ đánh nhau với lớp khác. Chiến trường là một bãi cỏ đầy cóc nhái ở ngoại ô. Chúng bắt cặp vật nhau, bên nào thua sẽ bị bên kia lặt trụi nút áo. Đứa nào cũng biết mang cái áo không còn nút về nhà thế nào cũng bị ăn đòn. Vì vậy trận chiến diễn ra rất ác liệt. Nghe thế cụ liền vét hết tiền có được đi mua rất nhiều bánh kẹo, đồ chơi. Cụ còn mang theo cả kim chỉ.

Hai bà cháu đến nơi thì quả đúng là có đến vài chục đứa đang vật nhau. Đứa thua đành đứng im nhìn đứa thắng bứt hết nút áo. Có đứa đang dùng đá đập chan chát lên những hạt nút trắng tội nghiệp. Cụ nói như khóc: “Cho bà chuộc. Đây kẹo bánh đồ chơi, cứ ăn cứ chơi nhưng đừng bứt nút áo nữa”. Bọn trẻ con ngơ ngác nhìn cụ. Vừa sợ vừa mắc cỡ, chúng tiu nghỉu đem cả bụm nút đến cho cụ. Ăn đi, cụ nói, đem áo lại đây bà kết nút cho! Hôm ấy cụ đã cứu được hàng trăm hạt nút không phải bị đập vỡ và tránh cho những đôi mông khỏi bị những ngọn roi của bố mẹ chúng.

Nếu những hạt nút ao ước có một bà tiên thì chính cụ đã là một bà tiên.

Và vì là tiên nên cụ không thể ở mãi nơi trần gian. Cụ mất trong một đêm tối trời sau khi nghe xong một bài đồng ca của tập thể nút. Cậu bé cõng cả kho tàng trên lưng đi theo sau xe tang. Không ai ngờ được là có cả một thành phố nút cùng đi theo đưa tiễn cụ.

Truyện ngắn 1.200 chữ của KHUẤT ĐẨU (theo tuoitre.com.vn)